Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), prawie 5% wszystkich zgonów na świecie jest powiązanych z nadużywaniem alkoholu. Z wyliczeń specjalistów z Fundacji „Promocja zdrowia” wynika, że tylko w latach 2002-2017 z tego powodu przedwcześnie odeszło około 110 tys. Polaków. Pomimo tych przygnębiających statystyk, konsumpcja alkoholu w Polsce wciąż wzrasta. Uzależnienie od alkoholu jest wstydliwe i często napiętnowane społecznie, podczas gdy jest ono niczym innym, jak chorobą, którą przy odpowiedniej terapii można opanować. Proces leczenia uzależnienia zaczyna się w momencie, w którym pacjent zda sobie sprawę ze swojego problemu i zacznie szukać pomocy. W przypadku alkoholizmu oprócz grup wsparcia, możliwe jest farmakologiczne wspomaganie procesu odstawienia „procentów”. Jednym z najpopularniejszych preparatów dostępnych na rynku jest „esperal”, często nazywany „wszywką”.
W jaki sposób działa wszywka alkoholowa?
Esperal jest nazwą handlową leku, którego substancję aktywną stanowi organiczny związek chemiczny – disulfiram. Związek ten blokuje enzym dehydrogenazy aldehydowej, który bierze udział w metabolizmie alkoholu. Prowadzi to do zmniejszenia skuteczności utleniania aldehydu octowego (produktu ubocznego trawienia alkoholu etylowego) do mniej szkodliwego dla organizmu kwasu octowego. Wysoki poziom aldehydu octowego prowadzi z kolei do nieprzyjemnej reakcji organizmu (tzw. reakcja disulfiramowa), której skutki można kolokwialnie przyrównać do bardzo nieprzyjemnego kaca. W przypadku spożycia dużych ilości alkoholu w trakcie terapii esperalem, mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca i zawroty głowy. W trakcie leczenia, negatywne efekty konsumpcji alkoholu pojawiają się praktycznie natychmiastowo po spożyciu trunków wyskokowych (niezależnie od sposobu zażycia) i utrzymują się przez wiele godzin. Dlatego właśnie terapia esperalem ma charakter awersyjny. Celem leczenia jest wytworzenie negatywnej konotacji pomiędzy alkoholem, a samopoczuciem pacjenta, wspomagając jego/jej motywację do odstawienia kieliszka. Lek, a raczej negatywne skutki picia alkoholu, które on zwielokrotnia, pełnią tutaj funkcję „straszaka”.
Wszywka alkoholowa – czemu zawdzięcza swoją nazwę?
Pozostaje pytanie, czemu „wszywka” zawdzięcza swoją nazwę. Wynika ona ze sposobu aplikacji preparatu. Lek ten można wprawdzie spożywać doustnie, jednak ze względu na delikatny charakter choroby alkoholowej, esperal często zaszywa się pod skórą pacjenta – stąd nazwa wszywka. Tabletkę esperalu umieszcza się pod skórą w trudno dostępnym miejscu – najczęściej pod łopatką lub w pośladku. Lek następnie stopniowo uwalnia się do organizmu. Sam disulfiram jest dla organizmu obojętny, a negatywna reakcja występuje tylko w zetknięciu z alkoholem. Czas działania tabletki zależy od pacjenta i może się różnić, jednak najczęściej efekty leku są odczuwalne przez okres 9 miesięcy. Sama „wszywka” nie jest duża i po wchłonięciu się tabletki, pozostaje po niej niewielka, dyskretna blizna. Zabieg trwa około 0,5 h i jest bezbolesny. Przed aplikacją leku wymagana jest pełna, co najmniej 24h, trzeźwość pacjenta.
Oczywiście, bitwa z alkoholem odbywa się przede wszystkim, w głowie pacjenta. Jednak obecność „straszaka” pod postacią esperalu może wzmocnić motywację chorego. Silne i jednoznacznie negatywne skutki picia podczas terapii disulfiramowej pomagają w utrzymaniu abstynencji, co zaś daje szanse na omawianie w terapii sytuacji głodowych i skuteczne radzenie sobie z nimi. Ponadto, wzrasta także prawdopodobieństwo i możliwość na wprowadzanie kolejnych, głębszych zmian, mających na celu utrzymanie trzeźwości. Uzależnienie jest złożoną chorobą i w związku z tym zastosowanie wyłącznie jednego narzędzia może być niewystarczające. Na pewno jednak łączenie różnych metod zwiększa szanse na wygraną w pojedynku z alkoholem.
Ze względu na swoje działanie, esperal jest lekiem potencjalnie niebezpiecznym i jego stosowanie musi przebiegać pod ścisłą kontrolą lekarza. We Wrocławiu można uzyskać pomoc w walce z chorobą alkoholową w Poradni Leczenia Uzależnień na ul. Saperów 38 gdzie przyjmuje, posiadający 30 lat doświadczenia w leczeniu uzależnień lekarz Andrzej Gaborski.